کد مطلب:43133 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:13

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسيرفرازهاي يكم تا پنجم خطبه صدوبيستوسوم نهجالبلاغه كه در آن امام علي(ع) اصحابش را به دفاع از ياراني كه توان دفاع از خود را ندارند توصيه ميكند چيست؟

«وَأَيُّ اْمرِيءٍ مِنْكُمْ أَحَسَّ مِنْ نَفْسِهِ رَباطَةَ جَأْشٍ عِنْدَالْلِّقاءِ وَ رَأي مِنْ أَحَدِ إِخْوانِهِ فَشَلاً. فَلْيَذُبَّ عَنْ أَخِيهِ بِفَضْلِ نَجْدَتِهِ الَّتيِ فُضِّلَ بِها عَلَيْه كَما يَذُبُّ عَنْ نَفْسِهِ، فَلَوْشاءَ اْللهُ لَجَعَلَهُ مِثْلَهُ»
[هر كسي از شما در خود قوت قلب و قدرت سلحشوري در ميدان جنگ در موقع رويارويي با دشمن احساس كرد، و از يكي از برادرانش ترس و زبوني مشاهده نمود، با آن دليري و شجاعت كه به وسيلة آن بر برادرانش ترجيح يافته است، از وي دفاع كند همانگونه كه از خود دفاع مينمايد. اگر خداوند ميخواست آن ناتوان را همانند آن شجاع قرار ميداد.]
چنانكه دفاع از جان خود بالاترين و با اهميتترين و جديترين دفاع است دفاع از جان ناتوانان نيز بايد به همين كيفيت باشد. شخص ناتوان در حال اعتدال مغزي و رواني نگاهش به مردم توانا، نگاه پناهنده بر شخصي است كه جان او را ميتواند از مهلكه نجات بدهد. اين نگاه اگر كسي را كه از قدرت برخوردار است نتواند تحت تأثير قرار بدهد، قطعي است كه نگاههاي جلب ترحم همان قدرتمند نيز روزي در كسي ديگر تأثير نخواهد كرد.
و اگر عدم دفاع قدرتمند از جان يك ناتوان سبب از بين رفتن او باشد، در اينصورت آن قدرتمند اعانت به مرگ ناتوان نموده و مشمول اين روايت ميشود كه:
هر كسي به كشتن يك مرد مسلمان كمك كند وارد روز قيامت ميشود در حاليكه به پيشاني او نوشته شده است: اين شخص از رحمت خداوندي محروم است.
اميرالمؤمنين عليهالسلام ميفرمايد: دفاع انسان قدرتمند از جان انسان ناتوان چه در حال جنگ و چه در غير اين حال، مانند دفاع وي از جان خود بايد باشد. يعني همانگونه كه جان آدمي در موقع احساس خطر همة قواي مغزي و عضلاني خود را به كمك ميطلبد، و همة آن قوا بدون معطلي و بدون تلف كردن كمترين وقت و بدون اندك مضايقه براي نجات دادن جان از خطر، حركت ميكنند و به فعاليت ميافتند، همانطور بايد اشخاصي كه داراي قدرت هستند در موقع استمداد يك ناتوان از آنان براي نجات دادن جان خود، بلكه حتي بدون ابراز استمداد به همان حركت و فعاليت جدي بپردازند كه قواي مغزي و عضلاني خود آنان براي نجات دادن جانشان، با توجه به اين اصل، بار ديگر عظمت و جدي بودن يگانگي روحاني ميان مردم با ايمان اثبات ميشود كه از كتاب كافي نقل شده است:
مؤمن برادر مؤمن مانند اعضاي يك پيكرند، اگر عضوي از پيكر دردي داشته باشد ديگر اعضاء آن، همان درد را احساس ميكند و ارواح مردم با ايمان از يك روح است و اتصال روح مؤمن به روح خداوند شديدتر است از اتصال خورشيد به خورشيد. اميرالمؤمنين عليهالسلام در آخر جملات مورد تفسير ميفرمايد: «اگر خداميخواست آن ناتوان را همانند آن شجاع قرار ميداد» منظور آن حضرت از اين جمله متوجه ساختن مردم به يك نكتة بسيار با اهميت است كه مربوط به حكمت بالغة خداوندي درباره مخلوقات او است. توضيح اينكه اختلاف انسانها در خلقت، ناشي از تصادف و يا بياعتنايي خداوند به بعضي از مخلوقات خود نيست، بلكه مستند به حكمت بالغة خداوند در جريان خلقت است كه حقايق پشتپرده آنرا اقتضاء ميكند.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 22
آية الله محمدتقي جعفري